Omvang en meting

Omvang van het probleem

Therapieontrouw is al meerdere decennia onderwerp van zorg in de medische wereld [1]. Maar om hoeveel mensen gaat het nu precies? Dit is een lastig te beantwoorden vraag, zonder eenduidig antwoord. Een grote internationale overzichtsstudie (569 studies) over de periode 1948-1998 laat zien dat de therapieontrouw gemiddeld genomen 25% was [2]. Er waren grote verschillen tussen aandoeningen. In Nederland liggen de getallen nog iets hoger: in 2004 is het percentage geschat op 30% tot 40% [3]. De Nederlandse therapietrouwpercentages lopen echter nogal uiteen. Onder andere door verschillen in definitie en onderzoeksopzet en verschillen in de onderzochte medicijnen. De cijfers zijn daardoor niet goed onderling vergelijkbaar. Feit is wel dat een aanzienlijk deel van de patiënten die chronische medicatie (moeten) gebruiken dit niet volgens het afgesproken voorschrift doet.

Hoe meet je therapietrouw?
Het meten van therapietrouw is niet eenvoudig. Er zijn verschillende manieren die elk hun voor- en nadelen hebben. De volgende methodes worden onderscheiden [4]:
 

  • directe observatie van het gedrag,
  • elektronische monitoring,
  • aflever- / voorschrijf / verzekeringsgegevens; allen op basis van routinematig verzamelde zorgregistraties,
  • pill counts (pillen tillen),
  • zelfrapportage: interviews/vragenlijsten/dagboekjes.


Er is geen gouden standaard voor het meten van therapietrouw. Soms worden directe observatie en elektronisch monitoren wel zo beschouwd. Deze methoden lenen zich echter niet voor een website als deze, waarin op landelijk niveau de therapietrouwcijfers worden gegeven. Daarom komen de gegevens op TherapietrouwMonitor uit zorgregistraties (zie ook methodologische verantwoording).

 



Referenties:

1. Westein M. Tijd voor een beter gebruik van medicijnen. Aanbevelingen voor een samenhangende en gecoördineerde aanpak van therapietrouw. , NPCF, 2008.

2. DiMatteo MR: Variations in patients' adherence to medical recommendations: a quantitative review of 50 years of research. Med Care 2004, 42: 200-209.

3. Brink-Muinen A. van den, et al. Factoren gerelateerd aan farmacotherapietrouw van chronisch zieken – resultaten van studies uitgevoerd in Nederland sinds 1990. NIVEL 2004.

4. Farmer KC: Methods for measuring and monitoring medication regimen adherence in clinical trials and clinical practice. Clin Ther 1999, 21: 1074-1090.